Ứng dụng công nghệ xanh trong sản xuất vật liệu xây dựng tại Việt Nam

Là ngành công nghiệp tiêu thụ nhiều nhiên liệu phụ trợ và có ảnh hưởng trực tiếp tới môi trường, ngành công nghiệp vật liệu xây dựng tại Việt Nam cần phải có chiến lược tổng thể, dài hạn để tiết kiệm năng lượng cũng như bảo vệ môi trường.

Thay thế dần bằng vật liệu không nung

Theo một báo cáo gần đây, cả nước trung bình tiêu thụ mỗi năm hơn 20 tỷ viên gạch cho các công trình xây dựng. Điều này ảnh hưởng không nhỏ tới lượng đất sét, diện tích đất nông nghiệp cũng như các nhiên liệu phụ trợ như than, củi, điện… và đặc biệt là mối nguy hại tới môi trường. Với mức tiêu thụ này, tính ra hàng năm nước ta sẽ tiêu tốn khoảng 600 triệu m3 đất xét tương đương với 30 nghìn ha đất canh tác. Dự kiến tới năm 2020, Việt Nam sẽ cần khoảng 42 tỷ viên gạch để phục vụ cho nhu cầu xây dựng.

Do đó, ngành công nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng cần phải tiến tới sản xuất sạch, tức là hướng từ vật liệu nung sang vật liệu không nung. Trong đó gạch xi măng cốt liệu là sản phẩm được nhiều doanh nghiệp hướng tới.

Đa số các doanh nghiệp sản xuất gạch đều chuyển sang dùng công nghệ Tuynel hoặc Hoffman (Ảnh: VT)

Theo đánh giá của các chuyên gia, mỗi năm doanh nghiệp sản xuất gạch không nung sẽ giúp giảm khoảng 30 ngàn tấn C02 thải ra môi trường. Ngoài việc bảo vệ được tài nguyên môi trường còn có lợi ích cao, tận dụng được tài nguyên sẵn có mà không phải phụ thuộc vào giá than.

Với nhiều ưu điểm như cách âm, cách nhiệt tốt hơn và cường độ chịu lực nén cao. Hiện nay các chủ đầu tư công trình thường lựa chọn gạch xi măng cốt liệu thay cho gạch nung truyền thống vì các tính năng của chúng. Ngoài đảm bảo chất lượng, đảm bảo môi trường, loại gạch này thường có sẵn quy chuẩn riêng nên thuận lợi hơn trong việc thi công.

Ông Đặng Việt Lê, Chủ tịch HĐQT Công ty gạch Khang Minh, một doanh nghiệp chuyên sản xuất và cung cấp gạch xi măng cốt liệu cho biết: “Mỗi năm nhà máy sản xuất hơn 70 triệu viên gạch để cung cấp cho thị trường. Ngoài việc kinh doanh vì lợi nhuận ra thì khi sản xuất loại gạch này doanh nghiệp chúng tôi cũng phải nghĩ tới yếu tố môi trường.”

Cũng theo ông Lê, xét về giá cả, gạch xi măng cốt liệu rẻ hơn gạch truyền thống khoảng 20% và đặc biệt dây chuyền sản xuất không khói bụi, không chất thải và giúp bảo vệ tài nguyên đất. Trên thế giới việc sử dụng vật liệu xây dựng không nung đã được thực hiện từ cách đây hàng chục năm.

Trong ngành công nghiệp vật liệu xây dựng, xi măng cũng là một trong những ngành quan trọng và được hình thành sớm ở nước ta. Hiện nay cả nước có khoảng 90 đơn vị sản xuất trong cả nước, tập trung chủ yếu ở miền Bắc nơi có nguồn nhiên liệu đầu vào lớn. Tuy nhiên trình độ công nghệ lạc hậu do thừa hưởng dây chuyền sản xuất cũ từ những nhiều năm trước, sản xuất bằng công nghệ lò đứng, năng suất không cao, gây tác động xấu tới môi trường, ô nhiêm không khí, chất thải rắn, bụi. Ngành xi măng cũng sử dụng nhiều năng lượng như than, đá vôi khi nung trong lò sinh ra nhiều CO2 do đó đòi hỏi phải có hướng tiếp cận sạch hơn trong sản xuất để hạn chế ô nhiễm.

Chính sách lâu dài hướng tới tăng trưởng xanh

Đứng trước những thách thức này, ngày 28/04/2010 Chính phủ đã có Quyết định 567/QĐ-TTg phê duyệt chương trình phát triển vật liệu xây dựng tới năm 2020 với mục tiêu phát triển sản xuất và sử dụng vật liệu không nung thay thế cho gạch đất sét nung. Theo đó mục tiêu cụ thể là phải phát triển sản xuất và sử dụng vật liệu xây không nung thay thế gạch đất sét nung đạt tỷ lệ: 20-25% vào năm 2015, 30-40% vào năm 2020. Hàng năm sử dụng khoảng 15-20 triệu tấn phế thải công nghiệp (tro xỉ nhiệt điện, xỉ lò cao…) để sản xuất vật liệu xây không nung, tiết kiệm được khoảng 1.000 ha đất nông nghiệp và hàng trăm ha diện tích đất chứa phế thải và tiến tới xóa bỏ hoàn toàn các cơ sở sản xuất gạch đất sét nung bằng lò thủ công.

Gạch xi măng cốt liêu đang dần thay thế gạch nung truyền thống (Ảnh: VT)

Theo định hướng phát triển sản xuất và sử dụng vật liệu xây không nung đến năm 2020, từ năm 2011, các công trình nhà cao tầng (từ 9 tầng trở lên) sẽ sử dụng tối thiểu 30% vật liệu xây không nung loại nhẹ (khối lượng thể tích không lớn hơn 1000 kg/m3) trong tổng số vật liệu xây; Khuyến khích các công trình xây dựng sử dụng vật liệu xây không nung khác có độ rỗng lớn hơn 30% và vật liệu xây không nung loại nhẹ.

Theo ông Lương Đức Long Viện trưởng viện Vật liệu xây dựng – Bộ Xây dựng Việt Nam cần có những chính sách tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp sản xuất gạch không nung đầu tư, ứng dụng các tiến bộ khoa học kĩ thuật trong quá trình sản xuất để cho ra đời những sản phẩm phù hợp với giá cả phải chăng. Đồng thời cần tuyên truyền phổ biến tới người tiêu dùng về chất lượng của vật liệu xây dựng không nung không kém mà thậm chí còn có tính ưu viêt hơn vật liệu xây dựng nung.

Cùng với xu hướng thế giới, xu hướng phát triển công nghệ xanh tại Việt Nam đang tạo ra những thử thách mới cho sự cân bằng giữa môi trừơng và nhu cầu phát triển. Đặc biệt trong lĩnh vực xây dựng ngày càng cần những sản phẩm chất lượng, thân thiện với môi trường. Đứng trước thử thách này, Việt Nam cần phải thật sự hiểu rõ giá trị của công nghệ xanh và có một cái nhìn hướng tới môi trường một cách đầy đủ hơn. Để làm được điều đó, bên cạnh việc tạo môi trường cạnh tranh công bằng, hành lang pháp lý, các doanh nghiệp trong ngành chế tạo vật liệu xây dựng cũng cần phải đầu tư nghiên cứu ứng dụng các công nghệ hiện đại, công nghệ sạch trong quá trình hoạt động.

Theo kienviet.net