Giải nhì GTKTQG 2010 : Dự án tu bổ, tôn tạo đình Chu Quyến [06/05/2011]

Đặc sắc và tiêu biểu cho kiến trúc cổ Việt Nam

Tiêu biểu cho kiến trúc đình làng cổ nhất đang tồn tại, ra đời từ khoảng cuối thế kỷ 17, thời kỳ kiến trúc làng Việt phát triển mạnh mẽ mà cho đến nay những ngôi đình có niên đại tương tự hoặc sớm hơn còn lại là không nhiều. Đình Chu Quyến là một trong số ít các di tích được xếp hạng sớm nhất ở Việt Nam (1962). Mang nhiều nét đặc trưng của một ngôi đình truyền thống Việt Nam với mặt bằng chữ nhật, cấu trúc khung gỗ truyền thống, sãn gỗ nhiều cấp. Có thể nói đình Chu Quyến là công trình tiêu biểu cho kiến trúc gỗ truyền thống của người Việt về quy mô, vật liệu, kỹ thuật tạo dựng, sự kết hợp hài hòa và hiệu quả giữa điêu khắc và kiến trúc.

Hiện trạng di tích trước khi tu bổ, tôn tạo

Đình Chu Quyến là báu vật quý hiếm của hệ thống các di tích kiến trúc gỗ Việt Nam, bởi vậy việc can thiệp vào di tích phải được ứng xử như đối với một hiện vật lớn. Việc bảo tồn tăng tuổi thọ của di tích trước hết là bảo tồn cấu trúc vật chất của công trình, nhưng đồng thời phải bảo tồn, duy trì được những "tín hiệu" gây cảm xúc thẫm mỹ đã tích tụ trong suốt quá trình tồn tại của di tích cho đến ngày nay. Mặt khác cần phải đảm bảo cho công trình kiến trúc này tham gia một cách tích cực vào cuộc sống đương đại.

Muc tiêu và phương hướng của việc bảo tồn, tôn tạo Đình Chu Quyến

-Duy trì sự lâu dài của di tích trong điều kiện tự nhiên và môi trường hiện tại.

-Bảo tồn các thành phần và cấu trúc của di tích với các đặc điểm vốn có của nó đồng thời bảo tồn hệ giá trị của di tích đã được xác định.

-Trả lại trong mức độ có thể những mất mát của di tích để đảm bảo tính toàn vẹn tương đối của di tích.

-Xác định chính xác những tác nhân đó hay những ảnh hưởng của chúng đối với di tích.

-Kết hợp sử dụng vật liệu, công nghệ truyền thống với vật liệu, kỹ thuật mới để tăng cường độ bền vững và ổng định của di tích trên cơ sở bảo tồn nguyên gốc giá trị lịch sử, văn hóa của di tích.

Nguyên tắc tiến hành :

-Ưu tiên sử dụng các vật liệu và công nghệ truyền thống.

-Các vật liệu (đặc biệt là hóa chất), kỹ thuật, công nghệ mới chỉ sử dụng trong việc bảo tồn di tích khi đã được xác định rõ tác động của chúng đối với các thành phần của di tích đảm bảo không ảnh hưởng xấu đến cấu trúc vật chất và giá trị lịch sử, thẫm mỹ của di tích.

-Những thành phần thay thế, phục hồi bổ sung (hạn chế và có cơ dở khoa học) phải phù hợp và tạo thành thể thống nhất với di tích, đồng thời phải có hình thức ký hiệu để phân biệt với thành phần nguyên gốc. Các tác động, can thiệp vào di tích phải đảm bảo không làm giảm đi sự truyền tải thông tin của bản thân di tích cũng như không làm cản trở việc tiếp tục nghiên cứu và bảo tồn di tích của các giai đoạn tiếp theo.

Các bước nghiên cứu và tổ chức thực hiện :

-Tổ chức nghiên cứu khảo sát di tích một các toàn diện kỹ lưỡng làm cơ sở cho việc xác định phương án, giải pháp tu bổ.

-Xây dựng và tổ chức thực hiện quy trình hạ giải

-Chọn phương án bảo tồn, tu bổ

Để có số liệu một cách chính xác nhất, viện bảo tồn di tích đã nghiên cứu hệ thống lịch sử về di tích và các vấn đề liên quan đến di tích. Sau đó khảo sát địa hình, địa chất để có phương án gia cố nền móng phù hợp, đảm bảo độ s

ử dụng lâu dài của di tích, khảo sát môi trường, vi khí hậu, thăm dò nền móng, khảo sát động thực vật, và khảo sắc cấu kiện gốc bằng các thiết vị chuyên dụng để xác định mức độ hư hỏng của từng cấu kiện trong di tích. Ngoài ra cấu trúc, kết cấu của khung gỗ chịu lực cũng như về đặc tính vật liệu truyền thống cũng được chú ý.

Đơn vị thực hiện đã bổ sung hệ thống móng ngầm dưới lòng đất để tạo nền móng vững chắc cho toàn bộ công trình đảm bảo sự ổn định và bền vững lâu dài cho di tích. Các cấu kiện gỗ bị hư hỏng được tu bổ theo cách gia cố, thay thế phần cốt, lõi bên trong bằng gỗ lim mới, giữ nguyên các lớp vỏ bên ngoài để cấu kiện gỗ vững chắc trở lại, liên kết hệ khung gỗ đảm bảo độ ổn định và bền vững, đồng thời tính " thời gian" trên bề mặt gỗ được bảo tồn nguyên vẹn. Ngoài ra các kết quả n

ghiên cứu khoa học về việc sử dụng hợp chất làm cứng các bề mặt gỗ cũ, về vữa truyền thống sử dụng và phục hồi thành phần trang trí kiến trúc trên mái, phục chế gạch, ngói theo công nghệ truyền thống cũng được thực hiện.

Công nghệ vi sinh được áp dụng để diệt mối mọi gây tác hại cho cấu kiện, không gây hại cho con người và cây cỏ, một số hiện vật quan trọng đã bị hư hỏng nặng cũng được phục chế với mục đích giữ lại lâu dài các thành phần nguyên gốc có giá trị lịch sử, văn hóa....

Gìn giữ giá trị văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc

Hơn cả mong đợi, dự án thành công với việc cứu vãn được một ngôi đình cổ 400 tuổi, một kiến trúc gỗ truyền thống tiêu biểu của Việt Nam đang bị xuống cấp nặng nề có nguy sụp đổ và mất đi những giá trị lịch sử văn hóa. Kết hợp với việc sử dụng kỹ thuật công nghệ vật liệu truyền thống với việc ứng dụng kết quả nghiên cứu khoa học chuyên nghành trùng tu di tích với kỹ thuật công nghệ cao để đưa di tích trở về trạng thái ổn định, bền vững lâu dài đồng thời vẫn bảo tồn tối đa những yếu tố nguyên gốc và những giá trị lịch sử văn hóa vốn có của nó .

Tổng thể công trình sau dự án

Mặt khác dự án đã trả lại cho di tích vai trò là một trung tâm sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng của cộng đồng địa phương, củng cố ý thức, phát huy truyền thống và bản sắc văn hóa dân tộc, một yếu tố quan trọng để di tích tồn tại một cách bền vững trong cuộc sống đương đại và tương lai, một mục tiêu mang đậm tính nhân văn của công tác bảo tồn di sản văn hóa dân tộc.

Với việc việc nghiên cứu và tổ chức thực hiện một cách bài bản, khoa học chuyên nghành trùng tu, kết quả của dự án còn xây dựng được những chuẩn mực, quy trình kỹ thuật, tiêu chuẩn định mức chuyên nghành trùng tu di tích kiến trúc gỗ làm cơ sở cho việc ban hành những quy định hướng dẫn áp dụng cho các di tích khác trong cả nước.

theo kienviet.net